ക്രെയിന്‍ തകര്‍ന്ന കേസിലെ എല്ലാ പ്രതികളെയും വെറുതെവിട്ട മക്ക ക്രിമിനല്‍ കോടതിയുടെ വിധി 2021 ഓഗസ്റ്റ് 4-ന് അപ്പീല്‍ കോടതി ശരിവച്ചിരുന്നു. 2020 ഡിസംബറില്‍ സൗദി ബിന്‍ലാദന്‍ ഗ്രൂപ്പ് ഉള്‍പ്പെടെ ഈ കേസിലെ 13 പ്രതികളെയും വെറുതെ വിട്ടുകൊണ്ട് ക്രിമിനല്‍ കോടതി മൂന്നാം തവണയും വിധി പുറപ്പെടുവിച്ചു. നേരത്തെ വിധിച്ചതല്ലാതെ പുതുതായി ഒന്നും കണ്ടെത്തിയിട്ടില്ലെന്നും വിധിയുടെ പകര്‍പ്പ് അപ്പീല്‍ കോടതിക്ക് അയച്ച് ഉചിതമായത് എന്താണെന്ന് തീരുമാനിക്കുമെന്നും കോടതി വ്യക്തമാക്കി.
2017 ഒക്ടോബര്‍ ഒന്നിന് നേരത്തെ പുറപ്പെടുവിച്ച വിധിയില്‍, അശ്രദ്ധ കുറ്റമായി ചുമത്തപ്പെട്ട 13 പ്രതികളെയും ക്രിമിനല്‍ കോടതി വെറുതെ വിട്ടു. കനത്ത മഴയും മിന്നലുമാണ് ദുരന്തത്തിന് കാരണമെന്ന് മക്ക കോടതിയും വിധിച്ചു.
ഹറം ക്രെയിന്‍ അപകടത്തില്‍പ്പെട്ട കേസില്‍ ക്രിമിനല്‍ കോടതിയും അപ്പീല്‍ കോടതിയും പുറപ്പെടുവിച്ച എല്ലാ വിധികളും റദ്ദാക്കാന്‍ സുപ്രീം കോടതിയുടെ ഒന്നാം സര്‍ക്യൂട്ട് തീരുമാനിച്ചു. എല്ലാ കേസുകളും ഒരു പുതിയ ജുഡീഷ്യല്‍ സര്‍ക്യൂട്ട് പുനപരിശോധിക്കണമെന്നും മുമ്പ് കേസ് പരിഗണിച്ച ജഡ്ജിമാരില്‍ ആരെയും സര്‍ക്യൂട്ടില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തരുതെന്നും ഉത്തരവില്‍ പറഞ്ഞു.
സുപ്രീം കോടതി പുതിയ തീരുമാനത്തെക്കുറിച്ച് പ്രതികളെയും അപ്പീല്‍ കോടതിയെയും മറ്റ് ബന്ധപ്പെട്ട അധികാരികളെയും അറിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. 10 പ്രതികളുടെ സാന്നിധ്യത്തിലാണ് സുപ്രീം കോടതി സെഷന്‍ നടന്നത്. അതേസമയം മൂന്ന് പ്രതികളോ അവരുടെ പ്രതിനിധികളോ സെഷനില്‍ ഹാജരായില്ല. ഈ പ്രതികളുടെ അഭാവത്തില്‍ കേസിന്റെ വിചാരണ പുനരാരംഭിക്കാന്‍ സുപ്രീം കോടതി സര്‍ക്യൂട്ട് ഉത്തരവിട്ടു.
കേസിന്റെ വിവിധ വശങ്ങളും സംഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നടത്തിയ അന്വേഷണങ്ങളും ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പുറപ്പെടുവിച്ച വിധികളും പരിശോധിച്ചതായി സുപ്രീം കോടതി വിധിയില്‍ വ്യക്തമാക്കി. ക്രെയിന്‍ ദീര്‍ഘനാള്‍ ആവശ്യമില്ലാത്തതിനാല്‍ നീക്കം ചെയ്യാനുള്ള ധനമന്ത്രാലയം അഭ്യര്‍ത്ഥിച്ചിരുന്നു. പദ്ധതി നടപ്പാക്കുന്ന ഉടമയില്‍ നിന്നോ സൂപ്പര്‍വൈസിംഗ് കണ്‍സള്‍ട്ടന്റില്‍നിന്നോ വ്യക്തമായ രേഖാമൂലമുള്ള നിര്‍ദ്ദേശത്തോടെ ക്രെയിന്‍ അവിടെ സ്ഥാപിക്കാന്‍ അനുവദിക്കുന്നതിനുള്ള തെളിവുകളും പ്രതികള്‍ സമര്‍പ്പിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.
ഹറം ക്രെയിന്‍ അപകടത്തില്‍പ്പെട്ട കേസില്‍ ക്രിമിനല്‍ കോടതിയും അപ്പീല്‍ കോടതിയും പുറപ്പെടുവിച്ച എല്ലാ വിധികളും റദ്ദാക്കാന്‍ സുപ്രീം കോടതിയുടെ ഒന്നാം സര്‍ക്യൂട്ട് തീരുമാനിച്ചു. എല്ലാ കേസുകളും ഒരു പുതിയ ജുഡീഷ്യല്‍ സര്‍ക്യൂട്ട് പുനപരിശോധിക്കണമെന്നും മുമ്പ് കേസ് പരിഗണിച്ച ജഡ്ജിമാരില്‍ ആരെയും സര്‍ക്യൂട്ടില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തരുതെന്നും ഉത്തരവില്‍ പറഞ്ഞു.
സുപ്രീം കോടതി പുതിയ തീരുമാനത്തെക്കുറിച്ച് പ്രതികളെയും അപ്പീല്‍ കോടതിയെയും മറ്റ് ബന്ധപ്പെട്ട അധികാരികളെയും അറിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. 10 പ്രതികളുടെ സാന്നിധ്യത്തിലാണ് സുപ്രീം കോടതി സെഷന്‍ നടന്നത്. അതേസമയം മൂന്ന് പ്രതികളോ അവരുടെ പ്രതിനിധികളോ സെഷനില്‍ ഹാജരായില്ല. ഈ പ്രതികളുടെ അഭാവത്തില്‍ കേസിന്റെ വിചാരണ പുനരാരംഭിക്കാന്‍ സുപ്രീം കോടതി സര്‍ക്യൂട്ട് ഉത്തരവിട്ടു.
കേസിന്റെ വിവിധ വശങ്ങളും സംഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നടത്തിയ അന്വേഷണങ്ങളും ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പുറപ്പെടുവിച്ച വിധികളും പരിശോധിച്ചതായി സുപ്രീം കോടതി വിധിയില്‍ വ്യക്തമാക്കി. ക്രെയിന്‍ ദീര്‍ഘനാള്‍ ആവശ്യമില്ലാത്തതിനാല്‍ നീക്കം ചെയ്യാനുള്ള ധനമന്ത്രാലയം അഭ്യര്‍ത്ഥിച്ചിരുന്നു. പദ്ധതി നടപ്പാക്കുന്ന ഉടമയില്‍ നിന്നോ സൂപ്പര്‍വൈസിംഗ് കണ്‍സള്‍ട്ടന്റില്‍നിന്നോ വ്യക്തമായ രേഖാമൂലമുള്ള നിര്‍ദ്ദേശത്തോടെ ക്രെയിന്‍ അവിടെ സ്ഥാപിക്കാന്‍ അനുവദിക്കുന്നതിനുള്ള തെളിവുകളും പ്രതികള്‍ സമര്‍പ്പിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.
അപകടം നടന്ന സമയം ഹജജ് സീസണായതിനാല്‍ ഹജജ് തീര്‍ഥാടകരുടെയും ഉംറ നിര്‍വഹിക്കുന്നവരുടെയും സുരക്ഷ കണക്കിലെടുത്ത് ക്രെയിനിന്റെ ഉയരത്തിലുള്ള കൈ താഴ്ത്താന്‍ വേണ്ടത്ര പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെന്നും സുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കാന്‍ ജോലി നിര്‍ത്തിവയ്ക്കണമെന്ന് വ്യക്തമാക്കിയ സമയമായിരുന്നു അതെന്നും കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.
ഹജജ് സീസണില്‍ തീര്‍ഥാടകരുടെ ജീവന് ആവശ്യമായ ഉയര്‍ന്ന മുന്‍കരുതലുകളുടെ അഭാവത്തിലേക്കാണ് അപകടം വിരല്‍ ചൂണ്ടിയതെന്ന് കോടതി അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. ആ സമയത്തെ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിലും മുന്നറിയിപ്പ് നല്‍കിയ സമയത്തെ കാറ്റിന്റെ ദിശയും വേഗതയും കണക്കിലെടുത്ത് സംഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാലാവസ്ഥാ സാഹചര്യത്തെ സംബന്ധിച്ച മുന്നറിയിപ്പ് നിലവിലുണ്ടോ, അത് എങ്ങിനെ ബന്ധപ്പെട്ടവരെ അറിയിച്ചുവെന്നത് സംബന്ധിച്ച് വേണ്ടത്ര ഗവേഷണം നടന്നിട്ടില്ലെന്ന് കേസ് പരിഗണിക്കുമ്പോള്‍ കണ്ടെത്തിയതായും കോടതി പറഞ്ഞു.
ഹറമില്‍ തീര്‍ത്ഥാടകര്‍ അധികമുള്ള സമയമായതിനാല്‍ ക്രെയിന്‍ നീക്കം ചെയ്യുന്നതിലെ അശ്രദ്ധക്കെതിരെ അപ്പീല്‍ ചെയ്യുന്ന എല്ലാവരോടും സൂക്ഷ്മപരിശോധനയുടെയും അന്വേഷണത്തിന്റെയും ആവശ്യകതയെക്കുറിച്ച് സുപ്രീം കോടതി അതിന്റെ മുന്‍ തീരുമാനത്തില്‍ മുന്നറിയിപ്പ് നല്‍കിയിരുന്നു. വിവിധ രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്നും ഹജജ് കര്‍മ്മത്തിനായി മുസ്ലിംകള്‍ വന്ന സമയമായിരുന്നു സുരക്ഷ പാലിക്കാന്‍ നിര്‍ദ്ദേശം നല്‍കിയിരുന്നത്. ക്രിമിനല്‍ നടപടികളുടെ നിയമത്തിലെ ആര്‍ട്ടിക്കിള്‍ 19 പ്രകാരം തീരുമാനിച്ചതിന് അനുസൃതമായി അപകടത്തിനുത്തരവാദികളായവല്‍ക്കെതിരെ നടപടി ആവശ്യമാണ്.
ക്രെയിനുകള്‍ പ്രവര്‍ത്തിപ്പിക്കുകയും സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്ത ചില തൊഴിലാളികള്‍ക്കും സൈറ്റില്‍ ജോലി ചെയ്യുന്ന ഇന്‍സ്പെക്ടര്‍മാര്‍ക്കും യോഗ്യതയില്ലെന്ന് കോടതി കുറ്റപത്രത്തില്‍ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. നിരക്ഷരരാണെങ്കിലും ക്രെയിനുകള്‍ പ്രവര്‍ത്തിപ്പിക്കാന്‍ അധികാരമുള്ള തൊഴിലാളികള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു. കൂടാതെ അവരുടെ കഴിവും പരിശീലനവും തെളിയിക്കുന്നതിനുള്ള രേഖകളുള്ള തെളിവുകളൊന്നും അന്വേഷണ സംഘത്തിന് നല്‍കിയിട്ടില്ല. തൊഴിലാളികളുടെ മള്‍ട്ടി-നാഷണലിറ്റിയും അവരുടെ ഭാഷകളും, അവരുടെ കഴിവിന്റെ വ്യത്യസ്ത തലങ്ങളും അവര്‍ക്ക് വ്യക്തമായ പരിശീലന പരിപാടിയുടെ അഭാവവും കാരണം തൊഴിലാളികളുടെ പ്രവര്‍ത്തനം, ലോഡിംഗ്, കൈകാര്യം ചെയ്യാനുള്ള കഴിവ് പരിശോധിക്കുന്നതില്‍ പരാജയപ്പെട്ടുവെന്ന് പ്രധാന കരാറുകാരനെ കുറ്റപ്പെടുത്തി കോടതി നിരീക്ഷിച്ചു.
ക്രെയിനുകള്‍ ഓഫ് ചെയ്യേണ്ട കാറ്റിന്റെ വേഗതയെക്കുറിച്ച് ക്രെയിന്‍ ഓപ്പറേറ്റര്‍ പ്രത്യേക വിവരങ്ങള്‍ നല്‍കിയിട്ടില്ലെന്ന് കുറ്റപത്രത്തില്‍ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. അപകടത്തിനു തലേന്നുതന്നെ പ്രസിഡന്‍സി ഓഫ് മെറ്റീരിയോളജി ആന്‍ഡ് എന്‍വയോണ്‍മെന്റല്‍ പ്രൊട്ടക്ഷന്‍ കാറ്റ് വീശാനുള്ള സാധ്യത പ്രവചിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും ഒരു നടപടിയും ഉണ്ടായില്ല. ഇത് സുരക്ഷാ ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ അയോഗ്യതയാണ് വെളിവാക്കുന്നത്. ക്രെയിന്‍ ഓപ്പറേറ്റര്‍ക്കും സുരക്ഷാ ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ക്കും കാലാവസ്ഥാ പ്രവചനം നല്‍കിയിട്ടില്ല. ഇത് ക്രെയിനുകളുടെ പ്രവര്‍ത്തനത്തില്‍ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടിയിരുന്നു. എന്നാല്‍ വേണ്ടപ്പെട്ടവര്‍ ഇതൊന്നും ശ്രദ്ധിച്ചില്ലെന്നും കോടതി നിരീക്ഷിച്ചു.
2015ലെ ഹജജിന് ദിവസങ്ങള്‍ മാത്രം ബാക്കിയിരിക്കൈയാണ് സെപ്റ്റംബര്‍ 11 വെള്ളിയാഴ്ച വൈകീട്ട് 5.10 വിശുദ്ധ മക്കയിലെ ഹറമില്‍ ശക്തമായ കാറ്റില്‍ ക്രെയിന്‍ പൊട്ടിവീണത്. സംഭവത്തില്‍ മലയാളി ഹജ് തീര്‍ഥാടകര്‍ അടക്കം 110 പേര്‍ മരിക്കുകയും 238 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. മരിച്ചവരുടെ ആശ്രിതര്‍ക്കും സ്ഥിരവൈകല്യം സംഭവിച്ചവര്‍ക്കും സല്‍മാന്‍ രാജാവ് പത്തു ലക്ഷം റിയാല്‍ വീതം ധനസഹായം പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു. പരിക്കേറ്റവര്‍ക്ക് അഞ്ചു ലക്ഷം റിയാല്‍ വീതവും ധനസഹായം നല്‍കി. പരിക്കേറ്റവര്‍ക്കും മരണപ്പെട്ടവരുടെ ആശ്രിതര്‍ക്കും സൗജന്യമായി ഹജജ് ചെയ്യാനുള്ള സൗകര്യവും രാജാവ് നല്‍കിയിരുന്നു.
ഹജജ് സീസണില്‍ തീര്‍ഥാടകരുടെ ജീവന് ആവശ്യമായ ഉയര്‍ന്ന മുന്‍കരുതലുകളുടെ അഭാവത്തിലേക്കാണ് അപകടം വിരല്‍ ചൂണ്ടിയതെന്ന് കോടതി അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. ആ സമയത്തെ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിലും മുന്നറിയിപ്പ് നല്‍കിയ സമയത്തെ കാറ്റിന്റെ ദിശയും വേഗതയും കണക്കിലെടുത്ത് സംഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാലാവസ്ഥാ സാഹചര്യത്തെ സംബന്ധിച്ച മുന്നറിയിപ്പ് നിലവിലുണ്ടോ, അത് എങ്ങിനെ ബന്ധപ്പെട്ടവരെ അറിയിച്ചുവെന്നത് സംബന്ധിച്ച് വേണ്ടത്ര ഗവേഷണം നടന്നിട്ടില്ലെന്ന് കേസ് പരിഗണിക്കുമ്പോള്‍ കണ്ടെത്തിയതായും കോടതി പറഞ്ഞു.
ഹറമില്‍ തീര്‍ത്ഥാടകര്‍ അധികമുള്ള സമയമായതിനാല്‍ ക്രെയിന്‍ നീക്കം ചെയ്യുന്നതിലെ അശ്രദ്ധക്കെതിരെ അപ്പീല്‍ ചെയ്യുന്ന എല്ലാവരോടും സൂക്ഷ്മപരിശോധനയുടെയും അന്വേഷണത്തിന്റെയും ആവശ്യകതയെക്കുറിച്ച് സുപ്രീം കോടതി അതിന്റെ മുന്‍ തീരുമാനത്തില്‍ മുന്നറിയിപ്പ് നല്‍കിയിരുന്നു. വിവിധ രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്നും ഹജജ് കര്‍മ്മത്തിനായി മുസ്ലിംകള്‍ വന്ന സമയമായിരുന്നു സുരക്ഷ പാലിക്കാന്‍ നിര്‍ദ്ദേശം നല്‍കിയിരുന്നത്. ക്രിമിനല്‍ നടപടികളുടെ നിയമത്തിലെ ആര്‍ട്ടിക്കിള്‍ 19 പ്രകാരം തീരുമാനിച്ചതിന് അനുസൃതമായി അപകടത്തിനുത്തരവാദികളായവല്‍ക്കെതിരെ നടപടി ആവശ്യമാണ്.
ക്രെയിനുകള്‍ പ്രവര്‍ത്തിപ്പിക്കുകയും സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്ത ചില തൊഴിലാളികള്‍ക്കും സൈറ്റില്‍ ജോലി ചെയ്യുന്ന ഇന്‍സ്പെക്ടര്‍മാര്‍ക്കും യോഗ്യതയില്ലെന്ന് കോടതി കുറ്റപത്രത്തില്‍ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. നിരക്ഷരരാണെങ്കിലും ക്രെയിനുകള്‍ പ്രവര്‍ത്തിപ്പിക്കാന്‍ അധികാരമുള്ള തൊഴിലാളികള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു. കൂടാതെ അവരുടെ കഴിവും പരിശീലനവും തെളിയിക്കുന്നതിനുള്ള രേഖകളുള്ള തെളിവുകളൊന്നും അന്വേഷണ സംഘത്തിന് നല്‍കിയിട്ടില്ല. തൊഴിലാളികളുടെ മള്‍ട്ടി-നാഷണലിറ്റിയും അവരുടെ ഭാഷകളും, അവരുടെ കഴിവിന്റെ വ്യത്യസ്ത തലങ്ങളും അവര്‍ക്ക് വ്യക്തമായ പരിശീലന പരിപാടിയുടെ അഭാവവും കാരണം തൊഴിലാളികളുടെ പ്രവര്‍ത്തനം, ലോഡിംഗ്, കൈകാര്യം ചെയ്യാനുള്ള കഴിവ് പരിശോധിക്കുന്നതില്‍ പരാജയപ്പെട്ടുവെന്ന് പ്രധാന കരാറുകാരനെ കുറ്റപ്പെടുത്തി കോടതി നിരീക്ഷിച്ചു.
ക്രെയിനുകള്‍ ഓഫ് ചെയ്യേണ്ട കാറ്റിന്റെ വേഗതയെക്കുറിച്ച് ക്രെയിന്‍ ഓപ്പറേറ്റര്‍ പ്രത്യേക വിവരങ്ങള്‍ നല്‍കിയിട്ടില്ലെന്ന് കുറ്റപത്രത്തില്‍ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. അപകടത്തിനു തലേന്നുതന്നെ പ്രസിഡന്‍സി ഓഫ് മെറ്റീരിയോളജി ആന്‍ഡ് എന്‍വയോണ്‍മെന്റല്‍ പ്രൊട്ടക്ഷന്‍ കാറ്റ് വീശാനുള്ള സാധ്യത പ്രവചിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും ഒരു നടപടിയും ഉണ്ടായില്ല. ഇത് സുരക്ഷാ ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ അയോഗ്യതയാണ് വെളിവാക്കുന്നത്. ക്രെയിന്‍ ഓപ്പറേറ്റര്‍ക്കും സുരക്ഷാ ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ക്കും കാലാവസ്ഥാ പ്രവചനം നല്‍കിയിട്ടില്ല. ഇത് ക്രെയിനുകളുടെ പ്രവര്‍ത്തനത്തില്‍ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടിയിരുന്നു. എന്നാല്‍ വേണ്ടപ്പെട്ടവര്‍ ഇതൊന്നും ശ്രദ്ധിച്ചില്ലെന്നും കോടതി നിരീക്ഷിച്ചു.
2015ലെ ഹജജിന് ദിവസങ്ങള്‍ മാത്രം ബാക്കിയിരിക്കൈയാണ് സെപ്റ്റംബര്‍ 11 വെള്ളിയാഴ്ച വൈകീട്ട് 5.10 വിശുദ്ധ മക്കയിലെ ഹറമില്‍ ശക്തമായ കാറ്റില്‍ ക്രെയിന്‍ പൊട്ടിവീണത്. സംഭവത്തില്‍ മലയാളി ഹജ് തീര്‍ഥാടകര്‍ അടക്കം 110 പേര്‍ മരിക്കുകയും 238 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. മരിച്ചവരുടെ ആശ്രിതര്‍ക്കും സ്ഥിരവൈകല്യം സംഭവിച്ചവര്‍ക്കും സല്‍മാന്‍ രാജാവ് പത്തു ലക്ഷം റിയാല്‍ വീതം ധനസഹായം പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു. പരിക്കേറ്റവര്‍ക്ക് അഞ്ചു ലക്ഷം റിയാല്‍ വീതവും ധനസഹായം നല്‍കി. പരിക്കേറ്റവര്‍ക്കും മരണപ്പെട്ടവരുടെ ആശ്രിതര്‍ക്കും സൗജന്യമായി ഹജജ് ചെയ്യാനുള്ള സൗകര്യവും രാജാവ് നല്‍കിയിരുന്നു.
0 Comments